W Starej Olszówce w gminie Wodzisław, w gospodarstwie Ireny i Andrzeja Cielestów, znajduje się jedna z największych w Polsce ekologiczna plantacja lawendy. O uprawie rośliny kojarzonej z francuską Prowansją rozmawiamy ze współwłaścicielką plantacji Ireną Cielestą.

Skąd pomysł na założenie plantacji lawendy?

– Plantację lawendy założyliśmy w 2017 r. Na naszym terenie niewiele się dzieje, stąd pomysł, by stworzyć coś innego, wyjątkowego, coś, co zachwyciłoby nie tylko nas. Wcześniej mieliśmy okazję odwiedzić kilka plantacji lawendy w różnych częściach Polski i zdecydowaliśmy, że też możemy spróbować. Obecnie lawendą obsadziliśmy ponad 4 hektary ziemi.

Lawenda kojarzy się z francuską Prowansją, gdzie są bardzo sprzyjające tej roślinie warunki klimatyczne. Jak to wygląda w Polsce? Jakie warunki trzeba stworzyć tej roślinie?

– Lawenda jest rośliną ciepłolubną, więc wydawałoby się, że w naszym klimacie się nie sprawdzi. Obecnie są jednak takie odmiany, które w naszym klimacie zimują, są odporne na wymarzanie i choroby. W plantacji mamy odmiany Hidcote, Blue Scent i Elisabeth Grosso. Bardzo istotna jest gleba, musi być zasadowa; lawenda nie znosi kwaśnej i ciężkiej ziemi. W naszym gospodarstwie musieliśmy jedynie uregulować ph ziemi, odpowiednio ją wapnując. Udało się i lawenda rośnie, choć po pierwszym roku wymagała dodatkowych nasadzeń. W pierwszym roku pojawiły się kwiaty, ale jeszcze niezbyt dużo i bardzo delikatne. Z każdym kolejnym rokiem roślina robiła się coraz większa i ładniejsza. Okres kwitnienia jest bardzo krótki, od jednego do półtora miesiąca. Wiele zależy od pogody. Jeśli są upały, takie jak w tym roku, to roślina szybko dojrzewa i szybko przekwita. Jeśli lato jest wilgotne, to utrzymuje się dłużej. Myślę, że w tym roku widokiem kwitnącej lawendy będziemy mogli się cieszyć do końca lipca. Po okresie kwietnienia przy pomocy specjalnie skonstruowanej kosiarki ścinamy kwiaty. Jesienią przycinamy krzewy, a później przed zimą formujemy je, by wiosną mogły się regenerować i pięknie rosnąć. Oprócz tego trzeba plewić, bo żadnego oprysku na chwasty w lawendzie nie ma. Mąż zrobił specjalne radełka, które używamy do plewienia.

Do czego można wykorzystać lawendę, jakie są jej właściwości?

– Kwiaty wykorzystywane są do produkcji olejku eterycznego i cieszącego się dużym zainteresowaniem pań hydrolatu, czyli wody kwiatowej, powstałej w czasie destylacji z parą wodną. W naszym gospodarstwie mamy specjalną linię do destylacji. Hydrolat wytwarzamy również z rosnącej u nas róży damasceńskiej. Ten preparat doskonale nawilża skórę i wzmacnia naczynia krwionośne. Posiada również właściwości oczyszczajcie, przeciwzapalne i antyoksydacyjne. Oprócz olejków, mamy również susz lawendowy.

Lawenda ma bardzo szerokie spectrum zastosowania. Ze ściętych kwiatów robi się bukieciki, ozdobne poduszki i woreczki wypełnione aromatycznym suszem. Ludzie doceniają nie tylko jej walory zapachowe, ale i lecznicze. To nie tylko zapachowe woreczki na mole, choć lawenda rzeczywiście odstrasza owady. Roślina ta ma również zastosowanie w kosmetyce naturalnej. Na bazie olejku eterycznego powstają kremy i balsamy, maści, a z hydrolatów robi się tonik i mgiełkę do twarzy, które świetnie nawilżają skórę i włosy. Lawenda ma także zastosowanie w aromaterapii; ma działanie bakteriobójcze, przeciwzapalne, świetnie wpływa na gojenie ran, łagodzi ukąszenia owadów i oparzenia, dolegliwości reumatyczne, bóle mięśniowe. Olejek eteryczny z lawendy wykazuje właściwości uspokajające, łagodzi stres i napięcie nerwowe. Ostatnio na targach w Kielcach dowiedziałam się, że odstrasza również kleszcze, wystarczy kilkoma kroplami posmarować kark i kostki stóp. Na początku lipca właściciele lodziarni z Wodzisławia wprowadzili do swojej oferty lody lawendowe z lawendy z naszej plantacji. Mam nadzieję, że będą wszystkim smakowały. Wytwarzamy też świeczki sojowe z eterycznym olejkiem lawendowym z dodatkiem nuty rozmarynu i bergamotki, co nadaje takiego delikatnego i relaksującego zapachu. Mamy również miody. Przez ostatnie lata przyjeżdżał do nas pszczelarz spod Warszawy, który ustawił tutaj ule. W medycynie naturalnej miód lawendowy stosowany jest leczeniu chorób serca i krążenia oraz dróg moczowych. W ostatnich latach plantacje lawendy cieszą się ogromną popularnością jako miejsce na plenery i sesje fotograficzne. Nasza plantacja jest otwarta dla wszystkich, którzy chcą odpocząć na łonie natury i podziwiać łany kwiatów lawendy.

Plantacja lawendy to nie jest wasza główna działalność. Wspólnie z mężem prowadzicie specjalistyczne gospodarstwo i z tego co mi wiadomo w ostatnim czasie zostaliście nagrodzeni.

– Tak, specjalizujemy się w produkcji zboża, głównie pszenicy, jęczmienia oraz koniczyny i soi. Obsiewamy ok. 80 hektarów ziemi. Gospodarstwo jest w pełni zmechanizowane. Poza tym mamy również hurtownię ze środkami ochrony roślin i skup zbóż. Rzeczywiście w ostatnim czasie zostaliśmy nagrodzeni w konkursie Agroliga 2022, który na szczeblu województwa organizuje Świętokrzyski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach. W kategorii firma otrzymaliśmy tytuł mistrza województwa. Jesteśmy tym faktem zaskoczeni, ale również bardzo zadowoleni i szczęśliwi.

Dziękuję za rozmowę.

Rozmawiała

Grażyna Ślusarek