Z funduszy zebranych podczas ubiegłorocznej kwesty Jędrzejowskie Towarzystwo Kulturalno-Naukowe odrestaurowało dwa zabytkowe nagrobki na cmentarzu Trójcy Świętej w Jędrzejowie. Jeden z nich pochodzi z 1814 r.

Chodzi o nagrobek urodzonego w 1736 r. Józefa Jaworskiego, który zapewne należał do grupy mieszkańców miasta cieszących się wysokim prestiżem społecznym. Najprawdopodobniej pełnił on wysokie funkcje w jędrzejowskim magistracie. Mieszkaniec o tym nazwisku w 1792 r. wzmiankowany był jako rajca (czyli radny), a w 1793 r. jako burmistrz Jędrzejowa.

Na nagrobku wyryto łacińską inskrypcję: „Grati infantes optimo parenti piae memoriae hunc lapidem posuerunt”, co na język polski można przetłumaczyć następująco: „Wdzięczne dzieci umieściły ten kamień ku pobożnej pamięci swojego najlepszego rodzica”.

Drugi odremontowany nagrobek to pochodzący z 1837 r. pochówek Katarzyny z Łuszczkiewiczów Koncewiczowej, żony Jana Koncewicza, nauczyciela gimnazjum w Kielcach. Na pomniku wyryto następujący napis: „Najlepszej żonie Katarzynie z Łuszczkiewiczów Koncewiczowej, urodzonej dnia 15 listopada 1805 r. a zmarłej d. 8 czerwca 1837 r., nieutuleni w żalu mąż i rodzice tę pamiątkę kładą i proszą o pobożne za Nią do Boga westchnienie”.

Oba odnowione nagrobki były w fatalnym stanie, praktycznie ich nie było.

– Elementy nagrobków leżały luzem i jedynie z ich kształtu można się było domyśleć, którego pomnika należą. Po gruntownym oczyszczeniu i wymyciu okazało się, że brakuje niektórych fragmentów, a część elementów dekoracyjnych była bardzo mocno zniszczona, dlatego trzeba było je uzupełnić. Jeden z pomników jest z piaskowca, a drugi z marmuru, najprawdopodobniej chęcińskiego, zwanego potocznie „zygmuntówką”. Po wyczyszczeniu musieliśmy go delikatnie oszlifować, by wydobyć jego piękno. Na naszym cmentarzu to rzadkość, gdyż większość nagrobków była jednak wykonana z piaskowca – powiedział Leszek Kurkowski (na zdjęciu powyżej), artysta rzeźbiarz, który kolejny już raz podjął się renowacji nagrobków.

Dodajmy, że nagrobek marmurowy to pomnik Katarzyny z Łuszczkiewiczów Koncewiczowej, z piaskowca – Józefa Jaworskiego.

W tym roku Jędrzejowskie Towarzystwo Kulturalno-Naukowe również organizuje kwestę. Odbędzie się ona na obu jędrzejowskich cmentarzach w dniach 1 i 2 listopada.

Akt zgonu Józefa Jaworskiego

„Roku tysiąc osiemset czternastego, dnia dwudziestego siódmego m[iesią]ca kwietnia o godzinie ósmej z rana przed nami, proboszczem jędrzejowskim, urzędnikiem stanu cywilnego gminy i powiatu jędrzejowskiego w departamencie krakowskim, stawili się Kaźmierz Łuszczkiewicz, liczący lat trzydzieści siedem, syn poniżej zmarłego, tudzież Walenty Dziedzicki, kotlarz, lat liczący czterdzieści dwa, obydwaj w mieście Jędrzejowie zamieszkali, oświadczyli nam, iż dnia dwudziestego piątego miesiąca [i] roku tegoż o godzinie trzeciej po północy umarł Józef Jaworski, obywatel, liczący lat siedemdziesiąt osiem, w domu swoim pod numerem sześćdziesiąt pięć. Po czym niniejszy akt zejścia [sporządzono], po przeczytaniu onegoż stawającym, podpisaliśmy wraz z stawającymi.

Ks. Bonawentura Kruszelnicki, proboszcz Andrzejowski, urzędnik stanu cywilnego; Wincenty Dziedzicki, Kaźmierz Łuszczkiewicz”.

(Archiwum Państwowe w Kielcach), Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Św. Trójcy w Jędrzejowie, sygn. 5, k. 49)

Akt zgonu Katarzyny z Łuszczkiewiczów Koncewiczowej

„Działo się w mieście Jędrzejowie dnia dziesiątego czerwca tysiąc osiemset trzydziestego siódmego roku. O godzinie siódmej rano stawili się Kazimierz Łuszczkiewicz, obywatel, lat sześćdziesiąt jeden oraz Dominik Bolechowski, lat trzydzieści ośm liczący, organista z Jędrzejowa, i oświadczyli nam, iż onegdaj o godzinie drugiej po północy umarła tu w Jędrzejowie w domu pod numerem trzydziestym drugim Katarzyna Salomea z Łuszczkiewiczów Koncewiczowa, zamężna, katoliczka z Kielc, lat trzydzieści jeden mająca, tu w kuracji przy rodzicach zostająca, zostawiwszy po sobie owdowiałego męża Jan[a] Koncewicz[a], profesora szkół gubernium krakowskie[go] w Kielcach. Po przekonaniu się naocznie o zejściu Koncewiczowej, akt ten stawającym przeczytany, z których pierwszy jest ojcem zmarłej, przez nas i stawających podpisany został”.

(Archiwum Państwowe w Kielcach, Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Św. Trójcy w Jędrzejowie, sygn. 67, k. 52v)